Różnica między mądrością a inteligencją polega na tym, że inteligentny potrafi wyjść z sytuacji, w którą mądry nigdy się nie wpakuje. Autor nieznany Gdyby chodzący po ateńskich ulicach Sokrates nie wierzył w uczenie mądrości, nie zatrzymywałby ludzi, aby rozmawiać z nimi i uświadamiać im różne niemądrości. Platon nie zakładałby Akademii, a Arystoteles – Liceum. Wielu innych filozofów nie pisałoby dzieł o mądrości, którą warto krzewić. Do podobnego wniosku prowadzą koncepcje i badania psychologiczne w XXI wieku, które sugerują, że można jej nie tylko uczyć, ale nawet nauczyć. O ile łatwo znaleźć książki lub artykuły poświęcone mądrości z perspektywy teoretycznej, o tyle trudno o praktyczne wskazówki, jak rozwijać mądrość. Oto książka, która próbuje tę lukę wypełnić. Czytelnik znajdzie w niej nie tylko przegląd filozoficznych i psychologicznych koncepcji mądrości. Autor odpowiedział na pytania czy bycie mądrym jest związane z wiekiem, płcią, poziomem inteligencji, wykształceniem, bogactwem i wieloma innymi cechami, czy mądrość jest przedmiotem refleksji w edukacji, biznesie i służbie zdrowia. Zamieścił także serię praktycznych ćwiczeń pozwalających rozwinąć refleksyjność, krytyczne myślenie, emocjonalny dystans oraz inne cechy uznawane za atrybuty mądrości. Dr Sławomir Jarmuż podjął odważną próbę przedstawienia zagadnienia zarówno od strony teoretycznej, jak i aplikacyjnej. Książka jest ciekawa, skłaniająca do myślenia, wolna od górnolotnych uniesień – dość częstych w literaturze mądrościowej. Byłoby dobrze, gdyby trafiła do nauczycieli, do managerów, do lekarzy, do aktywistów społecznych. Oczywiście, powinna trafić do studentów psychologii skażonych często pedagogiką konformizmu, posłuszeństwa, uległości i obojętności na los innych ludzi. Z recenzji prof. dr hab. Wiesława Łukaszewskiego

Tłumaczenie publikacji M. Lipmana (1923–2010) – klasyka teorii edukacji, twórcy programu Philosophy for Children, który zapoczątkował nowy ruch edukacyjny ukierunkowany na rozwijanie myślenia. Książka stanowi syntezę wiedzy na ten temat. Autor skupia się na trzech formach myślenia: twórczym, krytycznym I troskliwym oraz sposobach Ich rozwijania. Publikacja dla pedagogów, nauczycieli, edukatorów, studentów pedagogiki i innych kierunków humanistyczno-społecznych, badaczy edukacji, filozofów – dla wszystkich zainteresowanych sposobami postępowania umożliwiającymi uczniom na wszystkich poziomach kształcenia stanie się ludźmi bardziej refleksyjnymi, rozumniejszymi i rozsądniejszymi. Lipman nie tylko przedstawia podstawy rzemiosła myślenia i sądzenia, ale pokazuje również, jak podstawowe narzędzie ukierunkowywania edukacji na myślenie – wspólnotę dociekania – można wykorzystać do zmniejszenia przemocy w klasie szkolnej i udoskonalenia kształcenia dzieci z grup ryzyka. Dla praktyki pedagogicznej cenne są zwłaszcza przykłady naturalnych sytuacji szkolnych (instruktażowe dialogi, cytowane pytania). Mogą one dostarczyć nauczycielom ogólnych wskazówek, w jaki sposób konstruował własną praktykę edukacyjną ukierunkowaną na myślenie. Parafrazując tytuł książki i łącząc go z serią wydawniczą: edukacja ukierunkowana na myślenie to mądra edukacja – taka, która w przemyślany sposób prowadzi uczniów i nauczycieli ku mądrości. Dr hab. Iwona Czaja-Chudyba, prof. UP W serii ukazały się: E. Płóciennik, Rozwijanie mądrości dziecka. Koncepcja i wskazówki metodyczne E. Płóciennik, Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej. Scenariusze zajęć w przedszkolu i szkole podstawowej E. Płóciennik, Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej. Scenariusze zajęć dla młodzieży E. Płóciennik, Mądrość dziecka. Predyspozycje – przejawy – perspektywy wspierania J. Sternberg, L. Jarvin, E. L. Grigorenko, Mądrość, inteligencja i twórczość w nauczaniu. Jak zapewnić uczniom sukces Pobojewska, Edukacja do samodzielności. Warsztaty z dociekań filozoficznych. Teoria i metodyka Czaja-Chudyba, Myślenie krytyczne w edukacji. Metodyka kształcenia w szkole podstawowej K. J. Szmidt, E. Płóciennik, Myślenie pytajne. Teoria i kształcenie

W publikacji podjęto zagadnienie myślenia krytycznego pojmowanego jako proces, w którym uczniowie zdobywają wiedzę i umiejętności, jak mądrze postępować i dokonywać uzasadnionych wyborów. Współcześnie zalew informacji medialnej wymusza kształcenie podejścia krytycznego, aby nie stracić rozeznania w świecie i móc obronić się przed przeciążeniem informacyjnym. Autorka zakłada, że możliwe, a nawet konieczne jest przenoszenie filozoficznych dociekań na temat myślenia krytycznego na podstawowe, codzienne kompetencje, w które wyposażamy każde dziecko. Propozycje metodyczne, zawierające ćwiczenia i projekty, przeznaczone są do edukacji w zakresie szkoły podstawowej. Dla edukacji wczesnoszkolnej (klasy 1–3) zaprezentowano ćwiczenia mające na celu zaszczepić dzieciom nawyk uważności, zadawania pytań i intelektualnej odwagi – umiejętności niezbędne w kształceniu krytycznego myślenia. Natomiast do uczniów klas 4–8 skierowano kilkanaście projektów kształtujących samodzielne myślenie, poszukiwanie, badanie, sprawdzanie, wybieranie, ocenianie, rozwiązywanie problemów, podejmowanie decyzji i tworzenie. Książka odznacza się jasnością prowadzonego wywodu – zgodnie z McLuhanowską maksymą: „przekaźnik jest przekazem”. Sens praktyczny publikacji nadaje jej wyraźny charakter dydaktyczny, wręcz instruktażowy. prof. dr hab. Stanisław Dylak W serii ukazały się: E. Płóciennik, Rozwijanie mądrości dziecka. Koncepcja i wskazówki metodyczne E. Płóciennik, Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej. Scenariusze zajęć w przedszkolu i szkole podstawowej E. Płóciennik, Rozwijanie mądrości w praktyce edukacyjnej. Scenariusze zajęć dla młodzieży J. Sternberg, L. Jarvin, E. L. Grigorenko, Mądrość, inteligencja i twórczość w nauczaniu. Jak zapewnić uczniom sukces Płóciennik, Mądrość dziecka. Predyspozycje – przejawy – perspektywy wspierania A. Pobojewska, Edukacja do samodzielności. Warsztaty z dociekań filozoficznych. Teoria i metodyka

Autorka przedstawia amerykańskie i kanadyjskie dokonania w dziedzinie kształcenia umiejętności myślenia krytycznego, wypracowania jego definicji oraz tworzenia odpowiednich programów i metod nauczania. W Polsce myślenie krytyczne jest utożsamiane z niektórymi kompetencjami logicznymi lub kulturą logiczną, ale bez wyraźnej konceptualizacji i bezpośredniego odniesienia do dydaktyki, szczególnie na niższych szczeblach kształcenia. Pojawia się więc luka w systemie pojęciowym oraz w wiedzy dydaktycznej. Książka Ewy Wasilewskiej-Kamińskiej doskonale ten brak uzupełnia. Autorka stara się odpowiedzieć na pytania: - Czym jest myślenie krytyczne? - Jaki to rodzaj wiedzy, kompetencji lub procesów poznawczych? - W jaki sposób (jeśli w ogóle) można go nauczać? dając czytelnikom (pedagogom, nauczycielom, wychowawcom i rodzicom) możliwość zapoznania się z dotychczasowymi osiągnięciami w tym zakresie, opisanymi w obszernej literaturze anglojęzycznej, w nikłym stopniu zaś znanymi w naszym kraju.

Streszczenie: Nauka krytycznego myślenia w praktyce szkolnej.