ZARYS TREŚCI Przedstawiono wyniki badań nad zmiennością zasobów wód podziemnych zgromadzonych w płytkich poziomach wodonośnych województwa łódzkiego i terenów z nim sąsiadujących. W sensie hydrologicznym obszar ten obejmuje zlewnie drugiego rzędu: Bzury, Skrwy (lewej), Jeziorki, Pilicy, Warty po Poznań oraz niewielkie fragmenty zlewni sąsiednich. W badaniach uwzględniono 41 poziomów wodonośnych posiadających ciągłą, bądź dającą się uzupełnić, serię pomiarową o długości przynajmniej trzydziestu lat, mieszczącą się w wieloleciu 1951–2000. Wybrane zbiorniki wód podziemnych reprezentują w miarę pełne spektrum warunków fizycznogeograficznych i hydrogeologicznych badanego obszaru. Jednorodność serii pomiarowych została oceniona przy użyciu dwu testów statystycznych: nieparametrycznego (test serii) oraz parametrycznego (F–Snedecora). W dalszej części opisano dynamikę zasobów wód podziemnych. Na zmiany te składają się wahania krótkookresowe (scharakteryzowane na podstawie zmian tygodniowych położenia zwierciadła wody podziemnej), sezonowe oraz wieloletnie. Przeprowadzono również analizę ekstremalnych rocznych położeń zwierciadła wody podziemnej. Poziomy wodonośne badanego obszaru charakteryzują się słabo bądź bardzo słabo zaznaczoną sezonowością zmian ich wypełnienia. Wydaje się także, że większa zmienność roczna wiąże się, w badanej próbie, ze stosunkowo małą zasobnością zbiorników wód podziemnych. Te bardziej zasobne posiadają zdecydowanie dłuższe rytmy wahań. W środkowej Polsce, w przekroju wieloletnim, zaobserwowano względną trwałość wypełnienia poziomów wodonośnych. Ponad 70 % z nich nie wykazuje istotnych statystycznie tendencji do zmian położenia zwierciadła wody podziemnej. Rozkłady przestrzenne analizowanych charakterystyk nie wykazują wyraźnego uporządkowania. Zauważono jednak słabo zarysowaną tendencję do nieco innego kształtu i rytmu wahań występującą na obszarze odpowiadającym w dużej części zlewni Pilicy. Dotyczy to szczególnie wahań o większej częstotliwości. Otrzymane estymatory składowych dynamiki zasobów wód podziemnych skonfrontowano z podstawowymi charakterystykami hydrogeologicznymi i geograficznymi poziomów wodonośnych (średnią głębokością, izolacją poziomu od powierzchni, rodzajem wodonośca oraz podatnością na zanieczyszczenia). Istnienie ewentualnych powiązań między nimi sprawdzono przy pomocy testu χ2. Na większość cech dynamiki zwierciadła wody podziemnej najczęściej i najmocniej wpływa głębokość jego występowania. W największym stopniu różnicuje ona zachowanie poziomów wodonośnych w obrębie wahań sezonowych (wszystkie analizowane zmienne są od niej zależne), najmniejszy natomiast wpływ ma ona na skalę, kierunek i charakter wieloletnich tendencji stanu wypełnienia zbiorników wody podziemnej. Przeprowadzono również próbę typologii dynamiki zasobów płytkich wód podziemnych na badanym obszarze. Wykorzystano tu analizą składowych głównych wykonaną na podstawie macierzy kowariancji z odpowiednio dobranych danych wejściowych (konieczność posiadania przez nie podobnej wariancji). Pierwsze dwie składowe główne grupowano następnie hierarchiczną metodą Warda, a optymalną liczbę wydzielonych klas ustalono przy pomocy kryterium VRC. Ostatecznie wydzielono osiem typów dynamiki zasobów wód podziemnych. Poziomy wyróżnionych typów nie grupują się w przestrzeni, a charakter dynamiki zależy głównie od cech fizjograficznych zbiorników wody podziemnej. Zauważono również, że pewne zbiory cech poziomów wodonośnych są charakterystyczne dla określonego typu dynamiki.

Problemy ekonomii, polityki ekonomicznej i finansów publicznych wydajemy w serii Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Niniejsza publikacja, stanowiąca pierwszą z czterech części materiałów konferencyjnych, zawiera 36 opracowań, w tym sześć w języku angielskim. Zostały one poświęcone aktualnym problemom naukowo-badawczym z zakresu teorii ekonomii, realizacji polityki ekonomicznej – w wymiarze mikro- i makroekonomicznym – oraz zagadnieniom związanym ze stanem finansów publicznych w Polsce i na świecie. Liczne grono autorów prezentuje wyniki swoich dociekań naukowych w postaci teoretycznych i empirycznych analiz związanych z polityką fiskalną na szczeblu centralnym i samorządowym, wykorzystaniem instrumentów polityki podatkowej w odniesieniu do opodatkowania kapitału, pracy i konsumpcji oraz z problemami polityki pieniężnej i rynku kapitałowego w skali krajowej i międzynarodowej. Po-nadto zeszyt zawiera opracowania dotyczące nierówności społecznych, polityki regionalnej i lokalnej, rozwoju produkcji rolnej, obszarów wiejskich i przetwórstwa spożywczego, problemów sektora usług turystycznych i transportowych, jak również rozwoju innowacyjności przedsiębiorstw, efektywności wydatków na B+R oraz polityki państwa w obszarze rynku pracy. Publikacja nasza jest adresowana do środowisk naukowych i studentów wyższych uczelni oraz osób, które w praktyce zajmują się finansami publicznymi, współczesnymi problemami polityki ekonomicznej czy ekonomii. Poszczególne artykuły były recenzowane przez profesorów uniwersytetów, w większości kierowników katedr ekonomii lub polityki ekonomicznej. Za ich rzetelne recenzje chciałbym serdecznie podziękować. Dziękuję również pracownikom Katedry Ekonomii i Polityki Ekonomicznej Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu oraz wszystkim oso-bom i instytucjom zaangażowanym w powstanie tej publikacji. Jestem w pełni przekonany, że książka Problemy ekonomii, polityki ekonomicznej i finansów publicznych będzie Państwa inspirować do dalszych badań i dociekań naukowych oraz przyczyni się do powstania równie interesujących opracowań w przyszłości. Jerzy Sokołowski

Książka ma charakter teoretyczno-empiryczny i trzy główne cele. Pierwszy z nich to wyjaśnienie i systematyzacja pojęć związanych z zaufaniem w relacjach business-to-business (B2B). W warstwie metodycznej celem było rozwinięcie metody pomiaru zaufania w ujęciu dynamicznym oraz konceptualizacja i operacjonalizacja kluczowych pojęć. Jako trzeci (poznawczy) cel wybrano określenie charakteru zmian zaufania z uwzględnieniem perspektywy nabywcy i dostawcy oraz identyfikację wpływu dynamiki zaufania na funkcjonowanie relacji business-to-business i osiąganych efektów. Część teoretyczna powstała na podstawie krytycznego, pogłębionego i interdyscyplinarnego przeglądu literatury. Większość materiału źródłowego stanowiły artykuły publikowane w anglojęzycznych czasopismach naukowych. Na potrzeby monografii zaprojektowano i przeprowadzono badania z wykorzystaniem zróżnicowanych metod badawczych: eseju, indywidualnych wywiadów pogłębionych oraz kontekstowo osadzonych w środowisku projektowym badań ankietowych (CATI). Oryginalny wkład monografii do badań nad zaufaniem można szczególnie odnieść do pogłębionego rozpoznania zmienności zaufania w czasie w relacjach B2B, zwłaszcza w kontekście relacji budowanych wokół projektów, jako obszaru zarządzania. Dowiedziono, że w badaniach nad zaufaniem istotne jest uwzględnienie czasu i etapu cyklu życia relacji. Ważne teoretycznie, a także praktycznie jest dowiedzenie poprzez badania empiryczne wpływu zmienności zaufania na efekty ekonomiczne i pozaekonomiczne relacji biznesowych, a jednocześnie powiązanie zmienności zaufania z innymi mechanizmami budującymi relacje B2B. Ujęcie zaufania w monografii wpisuje się w nurt relacyjnego badania zaufania jako jednego ze zjawisk pozostających w zainteresowaniu nauk społecznych.

Współczesna gospodarka charakteryzuje się dużą nieprzewidywalnością, dynamicznymi zmianami, globalnym zasięgiem, ukierunkowaniem na nowe technologie i zasoby niematerialne. Wzrost złożoności prowadzonej działalności oraz rosnąca konkurencja powodują zwiększone zapotrzebowanie ze strony menedżerów na precyzyjne informacje dotyczące kosztów i dokonań w różnych obszarach aktywności biznesowej. Obecnie nie wystarczają już informacje finansowe dostarczane przez tradycyjny system rachunkowości. Koniecznością staje się stosowanie zaawansowanych modeli rachunku kosztów i systemów pomiaru dokonań, których rolą jest tworzenie wartościowych informacji, skutecznie wspomagających zarządzanie przedsiębiorstwami i instytucjami. Z tego powodu wyraźnie wzrasta zainteresowanie nowoczesnymi koncepcjami rachunku kosztów i zarządzania dokonaniami. Problematyce zarządzania kosztami i dokonaniami jest poświęcony niniejszy zeszyt Prac Naukowych Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Są w nim zamieszczone artykuły dotyczące różnych koncepcji teoretycznych w zakresie pomiaru, raportowania i zarządzania kosztami oraz dokonaniami. Niektóre z nich ukazują zastosowanie tych koncepcji w praktyce funkcjonowania określonych przedsiębiorstw i instytucji. Prezentowane rozwiązania są podporządkowane nadrzędnemu celowi, jakim jest dostarczenie użytecznych informacji ekonomicznych, przydatnych w procesie zarządzania na poziomie operacyjnym i strategicznym. Mamy nadzieję, że opublikowane w niniejszym tomie teksty przyczynią się do rozwoju i doskonalenia instrumentarium rachunkowości zarządczej z obszaru zarządzania kosztami i dokonaniami oraz do wzrostu jego wykorzystania w praktyce. Edward Nowak Marcin Kowalewski

W numerze [Contents] Katarzyna Jaśko, Marta Szastok: Źródła nierównych wynagrodzeń kobiet i mężczyzn [Sources of pay inequality among women and men], doi 10.7366/1896180020153301, s. 128–140; Michał Olszanowski, Piotr Winkielman: Rola płynności przetwarzania w procesach wnioskowania społecznego z ekspresji mimicznej twarzy [The role of perceptual fluency in social inferences from facial expressions], doi 10.7366/1896180020153302, s. 141–148; Olga Białobrzeska, Konrad Bocian, Michał Parzuchowski, Natalia Frankowska, Bogdan Wojciszke: To nie fair (bo mi szkodzi): zaangażowanie interesu własnego zniekształca ocenę sprawiedliwości dystrybutywnej [It’s not fair if I don’t gain from it: Engaging self-interest distorts the assessment of distributive justice], doi 10.7366/1896180020153303, s. 149–162; Marek Błażewicz: Wpływ orientacji na dominację społeczną i prawicowego autorytaryzmu na wnioskowanie o cechach wspólnotowych i kompetencyjnych [Influence of social dominance orientation and right-wing authoritarianism on inference of communion and competence traits], doi 10.7366/1896180020153304, s. 163–173; Kinga Piber, Małgorzata Kossowska: Wpływ motywowania do tłumienia stereotypowych myśli na poziom wyczerpania wolicjonalnego [uppression of prejudice and depletion of limited resources: The role of motivational intervention], doi 10.7366/1896180020153305, s. 174–191; Eugenia Mandal, Marcin Moroń, Anna Latusek: Wzbudzanie zazdrości jako metoda wywierania wpływu w bliskich związkach [Jealousy induction as influence strategy in close relationships], doi 10.7366/1896180020153306, s. 192–209; Damian Grabowski, Agata Chudzicka-Czupała: Wielowymiarowy profil etyki pracy (WPEP). Charakterystyka psychometryczna polskiej wersji kwestionariusza Multidimensional Work Ethic Profile [Psychometric validation of the Polish version of the Multidimensional Work Ethic Profile], doi 10.7366/1896180020153307, s. 210–230.

Od Redakcji Uwadze czytelnika proponujemy lekturę kolejnego tomu „Przeglądu Socjologicznego” o zróżnicowanej treści. Pierwszą część tomu poświęcamy problematyce przemian i sytuacji uniwersytetu, szerzej szkolnictwa wyższego. Problematyka ta jest żywo dyskutowana w środowisku akademickim. Poświęcamy jej artykuł A. Boczkowskiego, skoncentrowany na dylematach umasowienia i uzawodowienia studiów wyższych. Drugi tekst, autorstwa I. Wagner, omawia sytuację naukowców w warunkach przemian instytucjonalnych. Ponadto zaprosiliśmy do dyskusji kilkoro autorów. Ich wypowiedzi dotyczą tych aspektów funkcjonowania uniwersytetu, które ich zdaniem są ważne dla uczestników społecznego pola nauki. Publikujemy wypowiedzi B. Fatygi, J. Kulpińskiej, Ł. Sułkowskiego i T. Szawiela. Dyskusję chcemy kontynuować w następnych zeszytach Przeglądu. Zapraszamy do udziału. Na drugą część tomu składają się trzy artykuły o zróżnicowanej tematyce: I. Sadowski przedstawia interdyscyplinarny obszar teoretyczno-badawczy neoinstytucjonalizmu, M. Nowicka (w nawiązaniu do książki T. Zaryckiego) omawia problem postkolonialnej sytuacji Europy Środkowo-Wschodniej po transformacji ustrojowej, zaś K. Franczak prezentuje założenia tzw. analizy ramowania (framing analysis), perspektywy badawczej skupionej na schematach interpretacji stosowanych w przekazach medialnych oraz różnych odmianach działań zbiorowych. W tomie znajdziemy także recenzję publikacji poświęconej przemianom kulturowym. Zwracamy uwagę na wydarzenia środowiskowe, publikując relacje z dwóch konferencji: na temat socjologii literatury oraz o aktualnej sytuacji socjologii i socjologów.

Tom poświęcony jest problematyce podziałów społecznych, ich przeobrażeń, uwarunkowań i konsekwencji. Główne wątki analiz prezentowane w tomie odnoszą się do przemian, jakim podlegają struktury współczesnych społeczeństw w pierwszej dekadzie XXI wieku, poddane oddziaływaniu procesów globalizacyjnych i transformacyjnych. Większość artykułów zamieszczonych w tomie charakteryzuje klasyczne podejście do analiz struktury społecznej oparte na próbach dobranych metodą losową. Analizy te dokumentują, iż współczesne społeczeństwa nadal mają strukturę warstwową, a teorie klasowe wciąż pozwalają nam wyjaśnić sposób, w jaki nierówności związane z produkcją i rynkiem, dostępem do edukacji i zasobów organizacyjnych, utrwalają stare i nowe nierówności w czasie. Procesy klasowe nie są jednak jedynymi czynnikami przyczyniającymi się do utrzymania i reprodukcji nierówności. Stąd badanie strukturalnych nierówności społecznych pozostaje wyzwaniem i jednym z głównych celów socjologicznych eksploracji. Teksty zamieszczone w tomie ilustrują różne podejścia stosowane przez badaczy dla wyjaśniania strukturalnych nierówności społecznych wraz z towarzyszącymi im wzorami przekonań i działań.