Tematem monografii są warunki, bariery, źródła finansowania oraz przejawy transformacji cyfrowej gmin. Jej celem jest diagnoza wykorzystywania przez gminy nowych technologii informacyjno-komunikacyjnych, a tym samym ich przygotowania do funkcjonowania w gospodarce 4.0. Gospodarka 4.0 to gospodarka ogromnych ilości danych, które są gromadzone, przetwarzane, analizowane i archiwizowane za pomocą coraz nowszych technologii informacyjno-komunikacyjnych. Szybki rozwój tych technologii wymusił konieczność przystosowania się różnych podmiotów do funkcjonowania w nowych realiach. Na ścieżkę transformacji cyfrowej wstępują nie tylko przedsiębiorstwa, instytucje finansowe, gospodarstwa domowe, ale też organy władzy i administracji publicznej (na przykład gminy). Dotyczy ona zasobów, usług, procesów, kultury organizacyjnej oraz kompetencji, a służy podnoszeniu jakości usług publicznych, usprawnieniu pracy urzędu, wsparciu procesów podejmowania decyzji, zwiększeniu przejrzystości działania gmin, angażowaniu mieszkańców w życie wspólnoty lokalnej, samorządowej oraz dążeniu do zrównoważonego rozwoju. Różny jest stopień dotychczasowej transformacji cyfrowej gmin. Z przeprowadzonych badań wynika, że jednostkami najlepiej przygotowanymi do funkcjonowania w gospodarce 4.0 są miasta na prawach powiatu. Jednak w każdej kategorii gmin znajdują się takie, które aktywnie poszukują możliwości zastosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych do świadczenia usług, choć napotykają bariery finansowe, społeczno-kulturowe, technologiczne i organizacyjne.

Monografia zawiera pogłębioną analizę poziomu dojrzałości procesowej jednostek samorządu terytorialnego w Polsce. Warstwa teoretyczna publikacji nawiązuje do badań specyfiki zarządzania jednostkami samorządu terytorialnego oraz przeglądu rozwiązań procesowych wykorzystywanych w administracji publicznej. Z kolei warstwa praktyczna ilustruje związki zachodzące pomiędzy poziomem dojrzałości procesowej jednostek samorządu terytorialnego a realizacją standardów kontroli zarządczej oraz poziomem dojrzałości procesowej a uzyskanymi przez jednostki samorządu terytorialnego efektami. Książka przeznaczona jest zarówno dla teoretyków, jak i praktyków zarządzania publicznego, szczególnie zaś dla osób zainteresowanych tematyką pomiaru dojrzałości procesowej w jednostkach samorządu terytorialnego.

W zbiorze artykułów składających się na ten kwartalnik zawarto wiele interesujących poznawczo oraz aplikacyjnie informacji. Stanowią one rezultat badań podstawowych oraz wdrożeniowych prowadzonych w różnych ośrodkach akademickich takich przykładowo, jak: Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Uniwersytet Zielonogórski, Akademia Zamojska, Akademia Leona Koźmińskiego Warszawie oraz Małopolska Wyższ Szkoła Ekonomiczna w Tarnowie. Kwartalnik jest ukierunkowany na współczesną tematykę i wciąż pojawiające się nowe problemy, ze zwróceniem szczególnej uwagi na: wpływ pandemii koronawirusa na sytuację makroekonomiczną Polski, na kondycję finansową jednostek samorządu terytorialnego, czy na rentowność firm i stopę wypłaty dywidendy dla akcjonariuszy; na zagadnienie jakości i kosztów jakości w strategii przedsiębiorstwa, koszty jakości w systemie zarządzania przedsiębiorstwem w kontekście zróżnicowanego rozwoju, jak również na prezentację arkusza oceny zarządzania jakością w firmie, jako narzędzia koncepcyjnego badania jakości; na wyeksponowanie specyfiki zarządzania zasobami ludzkimi w przedsiębiorstwach rodzinnych i społecznych; na skutki ekonomiczne i finansowe wprowadzenia nowych produktów na rynku finansowym, takich przykładowo jak kryptowaluty i inne. Autorzy w swych dziełach nie udzielają rad i nie przekazują stanowczych opinii, odpowiedzi, lecz prezentują własne rezultaty badań, spostrzeżenia, wyniki badań poprzedników oraz skromnie zadają fundamentalne pytania: Czym jest zarządzanie różnymi zasobami w nowych warunkach? Co stanowi jego treść? Jakie jest jego instrumentarium badawcze? Nie zawsze znajdujemy odpowiedzi na te pytania, za to pojawiają się inspiracje do głębszych rozważań na temat problemów zglobalizowanego świata i roli, jaką odgrywa w nim człowiek oraz jego praca.

Epidemia COVID-19 rozpoczęła się w grudniu 2019 r. w Wuhan w Chinach, a następnie wirus SARS-CoV-2 rozprzestrzenił się po całym świecie. Wielowymiarowe konsekwencje pandemii, widoczne w szczególności w sferze gospodarczej, wywołały spadek aktywności koniunkturalnej. Podejmowane w naszym kraju działania stabilizacyjne powinny być zbieżne z oddziaływaniem w warunkach zmian koniunktury generowanych przez czynniki wynikające z systemu ekonomicznego. Celem pracy jest próba oceny skuteczności fiskalnych i pieniężnych narzędzi w stabilizowaniu sytuacji makroekonomicznej Polski w okresie pandemii. W artykule przedstawiono cele i instrumenty polityki stabilizacji. Nastepnie omówiono tzw. tarcze antykryzysowe, a także podjęto próbę pomiaru ich skuteczności w zakresie stabilizacji makroekonomicznej polskiej gospodarki. W zakończeniu sformułowano najważniejsze wnioski.

Zarządzanie sprawami publicznymi w mieście ma swoją specyfikę w porównaniu do procesów decyzyjnych zachodzących w organizacjach innych sektorów. Organizacje, którymi są miasta, działają nie dla zysku, ale w interesie publicznym, a decyzje podejmowane przez włodarzy miast znacząco oddziałują na system społeczno-gospodarczy. Otoczenie warunkujące te decyzje, jest obecnie dynamiczne, rodzi nowe wyzwania, w tym presję konkurencyjną. Stąd miasta, podobnie jak organizacje innych sektorów, poszukują nowych metod zarządzania dla sprawniejszego radzenia sobie ze zmieniającymi się uwarunkowaniami. Znajdują tu między innymi zastosowanie instrumenty wykorzystywane w sektorze przedsiębiorstw, które odpowiednio zaadaptowane do specyfiki organizacji, jaką jest miasto, mogą generować wartość publiczną. Tworzenie tej wartości, rozumiane jako naczelny cel funkcjonowania publicznej organizacji, powinno definiować dobór odpowiedniego instrumentarium. W monografii przedstawiono wybrane nowatorskie, współcześnie użyteczne metody zarządzania sprawami publicznymi w mieście. Z tego powodu książka ta, choć przede wszystkim adresowana do badaczy zainteresowanych zarządzaniem w miastach i ich rozwojem, może być też przydatna zarówno dla menedżerów publicznych gotowych na stosowanie nowatorskich rozwiązań w sferze zarządzania w mieście, jak i studentów kierunków związanych z zarządzaniem w miastach i organizacjach publicznych sfery samorządowej.

Polska jest jednym z beneficjentów netto unijnego budżetu. Fundusze unijne nie tylko stanowią istotne źródło finansowania inwestycji, lecz także często determinują aktywność inwestycyjną władz samorządowych. Zasadność realizacji inwestycji finansowanych ze źródeł europejskich, a także ich implikacje społeczno-gospodarcze oraz fiskalne, zwłaszcza w kontekście zadłużenia publicznego, są jednak różnie oceniane. Monografia ma na celu prezentację wyników badań oraz doświadczeń i ocen w zakresie funkcjonowania funduszy Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego w regionach w Polsce. Obszary problemowe obejmują wiele zagadnień związanych z pozyskiwaniem, zarządzaniem i wykorzystaniem funduszy europejskich. Podzielono je na dwie tematyczne części. Część pierwsza dotyczy uwarunkowań wykorzystania funduszy europejskich, natomiast w drugiej zbadano wpływ funduszy europejskich na rozwój społeczno-gospodarczy wybranych regionów w Polsce.

Jednostki samorządu terytorialnego realizują coraz większy zakres zadań i w związku z tym wzrasta nacisk na pokazanie efektów ich działalności. Powoduje to konieczność rozbudowania dotychczasowego pomiaru dokonań (bazującego głównie na miernikach finansowych) o mierniki niefinansowe. Obecne stosowane metody pomiaru dokonań przez jednostki samorządu terytorialnego wymagają wsparcia, ponieważ nie wszystko można zmierzyć, wykorzystując mierniki finansowe. W monografii zawarto koncepcję pomiaru dokonań w jednostkach samorządu terytorialnego przygotowaną właśnie w oparciu o mierniki niefinansowe. Pierwszy rozdział przedstawia ewolucję zarządzania finansami w samorządzie terytorialnym. Pojęcie efektywności i racjonalności w jednostkach samorządu terytorialnego zawarto w rozdziale drugim, gdzie omówiono wpływ pomiaru dokonań na efektywność i racjonalność funkcjonowania jednostek samorządu terytorialnego. Przedstawiono również uwarunkowania pomiaru dokonań i kierunki zwiększania sprawności działania jednostek samorządu terytorialnego. W trzecim rozdziale zaprezentowano podejście do pomiaru dokonań w jednostkach samorządu terytorialnego w ujęciu finansowym i niefinansowym. Czwarty referuje doświadczenia zagranicznych jednostek samorządu terytorialnego (Amsterdam, Dublin), które wykorzystały mierniki niefinansowe do oceny pomiaru dokonań. Omówiono w nim przykłady implementacji przez jednostki samorządu terytorialnego: zrównoważonej karty wyników, raportowania zrównoważonego rozwoju czy wykorzystania kluczowych wskaźników efektywności do raportowania efektów ich funkcjonowania. Piąty rozdział pracy ma charakter empiryczny, przynosi ocenę wyników przeprowadzonych badań sondażowych w jednostkach samorządu terytorialnego. Natomiast ostatni rozdział przedstawia autorską koncepcję pomiaru dokonań w jednostkach samorządu terytorialnego opracowaną w oparciu o mierniki niefinansowe.

ARTYKUŁY [Articles] Maciej Holko: Kontrowersje wokół teorii rozwoju regionalnego [Controversies regarding the theory of regional development ], doi: 10.7366/1509499536101, s. 5–22; Dominika Wojtowicz, Tomasz Kupiec: Fundusze unijne szansą na wzrost gospodarczy? Studium przypadku województwa lubelskiego [European Union funds, a chance for economic growth? Case study of lubelskie voivodship], doi: 10.7366/1509499536102, s. 23–42; Przemysław Śleszyński: Obszar Metropolitalny Warszawy a rozwój Mazowsza. Wybrane wyniki badań prowadzonych w projekcie „Trendy Rozwojowe Mazowsza” [Warsaw Metropolitan Area and the development of Mazovia. The selected results of the research carried on project “The Development Trends of the Mazovia Region”], doi: 10.7366/1509499536103, s. 43–66; Katarzyna Romańczyk: Instrumenty równoważenia rozwoju Brukseli [The instruments for sustaining Brussels’ development], doi: 10.7366/1509499536104, s. 67–83; Julita Łukomska, Katarzyna Szmigiel-Rawska: Finansowe aspekty współpracy samorządów [Financial aspects of inter-municipal cooperation], doi: 10.7366/1509499536105, s. 84–101; Sławomira Kańduła: Dyskusja na temat zasadności poziomej redystrybucji dochodów między jednostkami samorządu terytorialnego [Discussion on the justification of horizontal redistribution of revenues among local self-government units], doi: 10.7366/1509499536106, s. 102–152. RECENZJE [Book reviews] Wojciech Sońta: Andrzej Majer (2014), Odrodzenie miast, doi: 10.7366/1509499536107, s. 126–130; Call for papers: Regional Studies Association Annual Conference 2016, s. 131–133.