Niniejszy zeszyt „Ekonomii XXI Wieku” ma na celu wskazanie wybranych współczesnych trendów zmian sytuacji ekonomicznej w Polsce i jej najbliższym otoczeniu międzynarodowym – Unii Europejskiej. Dotyczy to zarówno skali mikroekonomicznej (funkcjonowania przedsiębiorstw z uwzględnieniem wybranych rynków), jak i mezoekonomcznej (gospodarki żywnościowej w skali kraju). Uwzględniono przy tym zróżnicowane zjawiska i procesy gospodarcze, co zdeterminowało układ tematyczny prezentowanego czasopisma. [..] Prezentowane artykuły wnoszą wkład do badań nad uwarunkowaniami funkcjonowania polskich przedsiębiorstw i wyzwaniami dla dalszego ich rozwoju. Mogą również stanowić głos w dyskusji dotyczącej polityki eksportowej, zaangażowania kapitału zagranicznego w krajowych przedsiębiorstwach oraz relacji szeroko rozumianego biznesu i rozwoju zrównoważonego. Ten ostatni aspekt jest istoty m.in. w kwestii funkcjonowania i rozwoju rynków ubezpieczeń od ekstremalnych zjawisk pogodowych, które nasilają się wraz ze zmianami klimatycznymi. Problemy rozwoju zrównoważonego mają również znaczenie w kontekście wyzwań dla sposobu implementacji działań polityk sektorowych (polityki rolnej) w szeroko rozumianej gospodarce żywnościowej – zarówno na szczeblu Unii Europejskiej, w skali makroekonomicznej (implementacja unijnych rozwiązań przez polskie instytucje), jak i w skali lokalnej (wykorzystanie możliwości rozwoju rynków produktów tradycyjnych, regionalnych i ekologicznych w kreowaniu ekoinnowacji). Karol Kociszewski

Niniejszy numer Management Forum obejmuje szeroki przegląd problemów współczesnego zarządzania – od zagadnień doskonałości i odnowy strategicznej poprzez poszukiwanie źródeł konkurencyjności aż po narzędzia jej budowania. Pierwszy artykuł, autorstwa Katarzyny Bratnickiej, porusza tematykę charakterystyk kontekstualnych ukierunkowujących odnowę strategiczną. Autorka argumentuje, że wielkość i wiek przedsiębiorstwa są ważnymi elementami kontekstu, pozytywnie powiązanymi z odnową strategiczną oraz że wpływają one na wybór dotyczący odnowy strategicznej, tworząc zależność krzywoliniową. Następny artykuł, autorstwa Mikołaja Pindelskiego i Rafała Mrówki, dotyczy zagadnienia big data, czyli dużych zbiorów danych, które można potencjalnie wykorzystywać w tworzeniu przewag konkurencyjnych, rozwijaniu nowych obszarów konkurowania czy zmianie paradygmatów w myśleniu o organizacji i strategii. Zdaniem autorów dynamiczne obrazowanie dużych zbiorów danych może być istotnym wsparciem w zarządzaniu, a zwłaszcza w identyfikacji problemów organizacji oraz w podejmowaniu decyzji. Kolejny artykuł porusza problem niepowodzeń we wdrażaniu projektów organizacyjnych. Jego autor Jan Skalik uważa, że wynikają one z nieznajomości specyfiki projektów organizacyjnych, zasad zarządzania projektami i niedocenianiem roli wymogów jakościowych, które powinny być spełnione w całym procesie zmieniania organizacji. Proponuje on określenie istoty i warunków osiągania doskonałości w zarządzaniu projektami organizacyjnymi oraz jej oceny przy pomocy modelu IPMA Project Excellence. Kolejny artykuł, napisany przez Sylwię Stańczyk, dotyczy zagadnienia rutyn organizacyjnych. Autorka wskazuje w nim zależności między kulturą organizacyjną a rutynami organizacyjnymi, dochodząc do wniosku, że na poziomie artefaktów są one częścią kultury organizacyjnej, a ich przejawy stanowią podzbiór artefaktów kulturowych. W następnym artykule Ewa Stańczyk-Hugiet inwentaryzuje dotychczasowy dorobek badań dotyczących selekcji będącej głównym mechanizmem ewolucyjnym, aby odnaleźć mocne podstawy dla przyjętego założenia, że selekcja nie odnosi się wyłącznie do sił zewnętrznych (selekcja przez otoczenie), ale ma charakter złożony, warunkowany wielopoziomową perspektywą patrzenia na ten mechanizm. Autorka uważa, że rozpoznanie tego mechanizmu na poziomie mikro pozwoli lepiej zrozumieć i wyjaśnić proces ewolucji organizacji. W kolejnym artykule Łukasz Wawrzynek prezentuje koncepcję wykorzystania narzędzia wieloczynnikowej analizy DEMATEL, która może zostać wykorzystana do identyfikowania w sposób wymierny czynników kształtujących przewagę konkurencyjną przedsiębiorstwa. Autor zauważa, że szczególnym obszarem poszukiwania konkurencyjności staje się dla organizacji czas zmian, zwłaszcza w kontekście odnowy organizacyjnej, która wymaga dodatkowego skupienia się na czynnikach kształtujących przyszłą konkurencyjność. W ostatnim artykule Agnieszka Zakrzewska-Bielawska porusza tematykę koopetycji, czyli jednoczesnej współpracy i konkurencji między tymi samymi organizacjami, która daje im obopólne korzyści. Na podstawie przeprowadzonych badań autorka stwierdza, że skala i rodzaj korzyści uzyskiwanych z koopetycji zależy od jej zakresu i intensywności relacji składowych, proponuje również wzorce relacji koopetycyjnych w odniesieniu do osiąganych korzyści i atrybutów konkurencyjności.

Prezentujemy Państwu kolejny numer naszego kwartalnika, obejmujący artykuły zróżnicowane tematycznie, dotyczące różnych, jak się wydaje kluczowych, aspektów współczesnego zarządzania. Zwracamy przy tym uwagę, że większość prezentowanych publikacji dotyczy badań empirycznych, prezentując rezultaty przeprowadzonych analiz bądź opisując metody badań czy też podejmowane projektowane projekty badawcze. Uważamy to za istotny walor publikacji dotyczącej nauk o zarządzaniu, które z założenia są naukami stosowanymi. Polecamy uwadze Czytelników artykuły poświęcone fundamentom zarządzania, jakimi są struktury organizacyjne. W tym nurcie wyróżnia się publikacja G. Osbert-Pociechy poruszająca kwestie zmian upraszczających organizacje, co jest trendem równie istotnym, co rzadko badanym. W ten nurt wpisuje się artykuł A. Sankowskiej i K. Santarka poświęcony kształtowaniu sieci organizacyjnych w nieczęsto badanej sferze nauki. Także grupy kapitałowe, efekty i problemy ich funkcjonowania wydają się niedostatecznie zbadane, pomimo powszechności ich występowania. Lukę poznawczą w tym zakresie stara się wypełnić w swej publikacji K. Ćwik. Fundamentem zarządzania są możliwie sprawne struktury organizacyjne. Ich modelowaniu, poprzez doskonalenie reguł i procesów biznesowych, poświęcony jest artykuł W. Fliegnera. W przedkładanej Państwu publikacji najintensywniej prezentowana jest tematyka metod zarządzania i sposobów ich doskonalenia. W tym obszarze sytuuje się aż 5 przedstawionych niżej propozycji. Polecamy uwadze Czytelników artykuł poświęcony rzadko poruszanemu aspektowi wypełniania funkcji menedżerskich, jakim jest intuicja w zarządzaniu – publikację K. Malewskiej. Dwa artykuły dotyczą kluczowego problemu w zarządzaniu współczesnymi organizacjami, jakim bez wątpienia jest kreowanie ich innowacyjności. W jednym przypadku – w propozycji P. Klimas – analizowane są wymiary innowacyjności organizacyjnej w świetle badań empirycznych. W przypadku drugim, w prezentacji P. Rutkowskiego, mowa jest o innowacjach produktowych w powiązaniu z problematyką kształtowania portfela produktów. Szczególnie istotnymi kierunkami doskonalenia współczesnych metod zarządzania jest, z jednej strony, zarządzanie projektami, a z drugiej strony – zarządzanie wiedzą. Pierwszemu zagadnieniu poświęcone są rozważania T. Kopczyńskiego dotyczące wykorzystania podejścia systemowego do udoskonalenia klasycznych metod podejścia projektowego. Drugim problemem zajęto się w przygotowanej przez E. Karaś i A. Piasecką-Głuszak analizie metod zarządzania wiedzą na przykładzie korporacji Google, a więc organizacji o szczególnych osiągnięciach w tym zakresie. Ważnym obszarem współczesnych nauk o zarządzaniu jest problematyka komunikacji organizacji z otoczeniem, której w przedkładanym Państwu periodyku poświęcono aż 4 pozycje. W nurcie tym mieści się artykuł J. Woźniczki, prezentujący niekonwencjonalne spojrzenie na konkurencję marketingową przez pryzmat czasu. Zbliżonych zagadnień dotyczy publikacja K. Stepaniuka, opisująca wykorzystanie najnowocześniejszych instrumentów komunikacji w praktyce, zaprezentowanych za pomocą studium przypadku. Szeroko rozumianej problematyce komunikacji rynkowej poświęcono prezentację dotyczącą praktyki kształtowania polityki cenowej autorstwa P. Waniowskiego oraz przygotowaną przez M. Terleckiego pracę przedstawiającą sponsoring w praktyce organizacji sportowych. Istotnymi, godnymi polecenia Czytelnikom elementami niniejszego numeru pisma są artykuły poświęcone metodyce badań ankietowych, zarządzaniu ryzykiem oraz finansowaniu współczesnej polityki kadrowej. Artykuł A. Zięby, prezentujący sposoby wykorzystania badań ankietowych w badaniach społecznych, dotyczy problemu rzadko rozpatrywanego, przez co wypełnia istotną lukę poznawczą, a jednocześnie ma znaczne walory aplikacyjne. Równie inspirująca dla Czytelników może być opracowana przez M. Jankowskiego analiza empiryczna problemów zarządzania ryzykiem kursowym na przykładzie toksycznych opcji walutowych. Znaczące, zarówno z naukowego, jak i z praktycznego punktu widzenia, wydają się też rozważani (...)